ارگ تاریخی بلقیس پس از ارگ بم، دومین بنای گلی ایران به‌شمار می‌رود و آن را بر اساس اصول معماری ساسانی ساخته‌اند. این دژ قدیمی ۲۹ برج با ارتفاع تقریبی ۱۱ متر داشته است که از اطراف با خندق احاطه می‌شدند. فضای داخلی قلعه به دلیل حفاری‌های غیرقانونی کاملا تخریب شده و تنها پوسته‌ای گلی از آن باقی‌مانده است.
این ارگ تاریخی که در ۳ کیلومتری جنوب غرب شهر کنونی اسفراین در خراسان شمالی قرار گرفته‌است، مساحتی بالغ بر ۵۱ هزار مترمربع دارد و مصالح اصلی به‌کار رفته در ساخت آن شامل گل/چینه می‌شود که در بعضی از قسمت‌ها از خشت، آجر و چوب نیز برای استحکام بیشتر، استفاده شده است. برخلاف سایر قلعه‌ها که معمولا در ارتفاع ساخته می‌شوند، ارگ تاریخی بلقیس روی سطح هموار دشت قرار دارد و اطراف آن خندقی ایجاد کرده‌اند.
دروازه ورودی اصلی آن درضلع شمالی با یک پیشامدگی به داخل شارستان مشخص است که که امروزه بیشتر بخش‌های آن تخریب و به صورت تلی از خاک در آمده است. فضای داخلی قلعه با حفاری های قاچاق به کلی مضطرب شده و فقط از این ارگ بزرگ که زمانی دارای سه طبقه فضای معماری بوده تنها یک پوسته گلی باقی‌مانده است. با توجه به شواهد ارگ بلقیس برخلاف برخی قلعه‌ها بر روی سطح هموار دشت ایجاد شده و در اطراف آن خندقی را ایجاد کرده‌اند.
اولین دوره استقرار در ارگ طبق اشارات متون تاریخی و یافته‌های باستان شناسی به دوره سلجوقیان برمی گردد و بعد از این زمان چندبار در ارگ فعالیت‌های مرمتی و ساخت و ساز در پیکره آن دیده می‌شود. ارگ آخرین بار توسط افغان‌ها به تصرف درآمد و به طور کامل تخریب شد اما با این وجود خانواده‌هایی به طور مستقل تا اواخر قاجار نیز در این مکان زندگی می کرده‌اند.
