عمارت عالی قاپو
کاخ عالی قاپو در میدان نقش جهان اصفهان از زیباترین نمونههای معماری دوره صفویان به شمار میآید. عمارت عالی قاپو با معماری برجسته و تزیینات قابلتوجه از هنرمندان سرشناس ایرانی، توجه بسیاری از گردشگران داخلی و خارجی را به خود جلب میکند. از مهمترین بخشهای کاخ عالی قاپو میتوان به سر در ورودی کاخ، تالارهای مجلل، تالار موسیقی در بالاترین طبقه و آثار هنری برجسته در نقاط مختلف عمارت عالی قاپو اشاره کرد. پایههای اصلی این عمارت، بر چوب بنا شدهاند و همین بر جذابیت معماری کاخ عالی قاپو میافزاید.
از محبوبترین تورهای گردشگری، چه برای گردشگران داخلی و چه خارجی، تورهای اصفهان است و از جالبتوجهترین جاذبهها در سفر به اصفهان، کاخ عالی قاپو. برای آشنایی با بنای کاخ و قسمتهای مختلف عمارت عالی قاپو با ما همراه شوید.
کاخ عالی قاپو از زیباترین بناهای تاریخی به جا مانده از دوران حکومت صفویان و از مشهورترین جاهای دیدنی اصفهان است. کاخ یا عمارت عالی قاپو در ضلع غربی میدان نقش جهان اصفهان و مقابل مسجد شیخ لطف الله قرار دارد. در گذشته از عمارت عالی قاپو با نامهای «دولتخانه مبارکه نقش جهان» و «قصر دولتخانه» نیز یاد میکردند. کاخ عالی قاپو ۱۸۰۰ متر مربع مساحت و ۶ طبقه دارد.
کلمه عالی قاپو از دو بخش عالی و قاپو تشکیل شده است که در کنار هم، به زبان ترکی، معنای «درگاه بلند» یا «سر در بلند» میدهند. کاخ عالی قاپو با معماری زیبا بر پایه چوب، از بزرگترین و باشکوهترین بناهای زمان خود به شمار میرفته و در اوایل قرن یازدهم هجری قمری ساخته شده است.
سردر ورودی عمارت عالی قاپو در زمان صفویان، دروازه ورود به تمام بناهای سلطنتی در میدان نقش جهان بوده است. شاه عباس اول صفوی، بهمنظور نشان دادن قدرت و شکوه دولت خود، دستور به ساخت عمارت عالی قاپو داد. جلسات مهم حکومتی، استقبال از مهمانان خارجی و مراسم دولتی در این کاخ برگزار میشد؛ همچنین بالکن این عمارت محلی برای اتراق شاه عباس و اطرافیان او در زمان برگزاری مسابقات چوگان و اسبسواری در میدان نقش جهان و تماشای این مسابقات بود.
عمارت عالی قاپو در زمان شاه عباس اول بسیار مورد احترام بود و عبور از در ورودی این بنا برای همگان میسر نبود. در بازدید از میدان نقش جهان اصفهان، این ساختمان ۶ طبقه توجه بسیاری از گردشگران را، از گذشتههای دور تاکنون، جلب میکند.
کاخ عالی قاپو را با عنوان بلندترین کاخ عهد صفوی میشناسند که با پلکانی باریک از طبقه همکف به طبقات بالاتر میرسد. بالا رفتن از این پلهها بهدلیل ارتفاع بلند آنها کمی سخت است؛ اما در پس آن ایوانی زیبا با ستونهای چوبی قرار دارد که ارتفاعش به ۲۰ متر میرسد و تماشای میدان نقش جهان از فراز آن بسیار لذتبخش است. در این ایوان میتوانید مسجد شیخ لطف الله را پیش رویتان، سر در قیصریه را در سمت چپ و مسجد شاه را در سمت راست ببینید. عمارت عالی قاپو از جالب توجهترین بناهای تاریخی در میدان نقش جهان اصفهان به شمار میرود.
تاریخچه عالی قاپو
قدمت عمارت عالی قاپو به حکومت صفویان در ایران باز میگردد، زمانی که اصفهان پایتخت فرماندهی بود. این بنا در حدود سال ۱۰۵۴ هجری قمری (بین سالهای ۹۷۱ تا ۹۷۷ هجری شمسی) به دستور شاه عباس اول ساخته شد که از مقتدرترین پادشاهان ایران بوده است؛ البته تکمیل ظرایف و تزیینات عمارت عالی قاپو پس از مرگ شاه عباس اول صورت گرفت. ساخت کامل بنای عالی قاپو و تکمیل تزیینات داخلی این عمارت در طول پادشاهی شاه عباس اول، شاه عباس دوم و شاه سلطان حسین صورت گرفته است. این فاصله زمانی که مراحل ساخ بنا بهصورت متناوب در آن جریبان داشته است، نزدیک به ۱۰۰ سال طول کشیده است. پایهگذاری بنا بیشتر به زمان شاه عباس اول و دوم و مرمت و تزئین آن به زمان پادشاهی شاه سلطان حسین باز میگردد.
در تزیینات داخلی بنای عمارت عالی قاپو، آثار هنری برجسته خوشنویسی و مینیاتور از دوران بعد از شاه عباس اول نیز دیده میشوند که نشان از تکمیل کاخ قاپو پس از مرگ وی دارد. با توجه به هدف شاه عباس از ساخت عمارت عالی قاپو که استفاده از آن بهعنوان «قصر دولتخانه» بود، معماری بنا توسط برجستهترین معماران ایرانی طراحی شد. این اقدامات پس از جابهجایی پایتخت از شهر قزوین به اصفهان انجام شدند.
پیش از تغییر پایتخت در دوره صفویان، بنایی به همین نام در شهر قزوین، محل استقرار صفویان وجود داشت؛ به همین دلیل و به اعتقاد مورخان، کاخ عالی قاپوی اصفهان نمونه مجللتر از کاخ عالی قاپو در خیابان سپه قزوین است که شاه عباس اول بهمنظور نشان دادن عظمت دولت خود و اقتدارش تصمیم به ساخت آن گرفت.
بنای اولیه با سرعت زیادی در زمان شاه عباس به پایان رسید؛ اما میتوان مراحل تکمیل این عمارت را به دورههای مختلف تقسیم کرد، که کارشناسان از روی کتیبهها و اشعار نوشته شده داخل بنا به این اطلاعات دست پیدا کردهاند. در ابتدای ساخت عالی قاپو و در مرحله اول، این بنا تنها بهمنظور برقراری مسیر ارتباطی میان باغ نقش جهان و دیگر کاخهای اطراف ساخته شد و فقط پادشاه و درباریان برای انجام امور تشریفاتی، استقبال از مهمانان خارجی و انجام برخی امور اداری از آن استفاده میکردند. البته فضایی اختصاصی برای استراحت و زندگی شاه و امکانات مناسب در عالی قاپو ساخته بودند. بازار اطراف عالی قاپو در ابتدا تنها یک طبقه بود و ورودی عمارت عالی قاپو به مغازهها اشراف داشت.
با گسترش شهر اصفهان و افزایش جمعیت ساکن در این شهر و مهاجرت از آبادیهای اطراف به پایتخت، بر اهمیت مقر حکومت نیز افزوده شد و به همین منظور، بر تعداد طبقههای عمارت عالی قاپو افزودند و ایوان بالایی را مشرف به باغ نقش جهان به کاخ اضافه کردند. با این تغییرات، شکل ظاهری ساختمان تفاوتهای زیادی کرد و بهشکل امروزی آن نزدیک شد. ورودی مجلل امروزی در این زمان بنا شد و از شکل سادهاش در آمد. بر تعداد طبقات و اتاقهای کاخ نیز افزودند. این دوره را میتوان دوران طلایی صفویان نامید که در اوج قدرت، شهرت و محبوبیت قرار داشتند.
پس از آن، تصمیم به افزایش امکانات رفاهی کاخ عالی قاپو برای اقامت مهمانان گرفتند و تالار موسیقی نیز در آخرین طبقه به عمارت عالی قاپو اضافه شد. سالن موسیقی از نظر معماری تفاوتهایی با دیگر قسمتهای کاخ دارد و داخل آن تزیینات بسیار زیبایی تعبیه شده است. پس از تغییرات بنا، ایوان مشرف به باغ را نیز گسترش دادند تا برای تماشای رویدادها و مراسم و مسابقات داخل میدان، فضای بیشتری برای تماشا وجود داشته باشد، به همین دلیل ایوان را تا هفت متر از دکانهای بازار جلوتر بردند و سپس بخش ورودی عمارت را نیز وسعت دادند تا فضای کافی برای استقبال از مهمانان و رژههای تشریفاتی به وجود بیاید.
کاخ عالی قاپو کجاست؟
کاخ عالی قاپو در شهر اصفهان و در ضلع غربی میدان نقش جهان قرار دارد. میدان نقش جهان در مرکز شهر اصفهان و نزدیک به شمال این شهر قرار گرفته است. برای رسیدن به عمارت عالی قاپو باید بهسمت میدان نقش جهان بروید.
کاخ عالی قاپو در شهر اصفهان و در ضلع غربی میدان نقش جهان قرار دارد. میدان نقش جهان در مرکز شهر اصفهان و نزدیک به شمال این شهر قرار گرفته است. برای رسیدن به عمارت عالی قاپو باید بهسمت میدان نقش جهان بروید.
- آدرس عمارت عالی قاپو: شهر اصفهان، خیابان استانداری، خیابان سپه، میدان نقش جهان، ضلع غربی میدان (مشاهده روی نقشه)
- زمان بازدید: همه روزهای هفته از ساعت ۹ صبح تا ۶ عصر
- هزینه بلیط عمارت عالی قاپو: نفری ۳,۰۰۰ تومان برای گردشگران داخلی و هر نفر ۲۰,۰۰۰ تومان برای گردشگران خارجی
- عمارت عالی قاپو در روزهای ۱۴ و ۱۵ خرداد، ۲۱ ماه رمضان، ۲۸ صفر و تاسوعا و عاشورا تعطیل است.
