غار یخ مراد گچسر البرز

غار یخ مراد در حوالی روستای آزادبر و روستای کهنه ده در منطقه گچسر و جاده چالوس نمونه ای از غار یخی در ایران است.  فاصله این غار از تهران حدود ۶۵ کیلومتر است. ارتفاع این غار از سطح دریا در حدود ۲۶۴۰ متر میباشد و دهانه آن سه متر پهنا و هشت متر ارتفاع دارد. نکته قابل توجه این غار مطبق بودن آن می‌ باشد که در میان غارهای ایران کمتر دیده میشود. در بخشی از غار چهار طبقه با اختلاف ارتفاع بیش از ۳۰ متر دیده می‌ شوند.

دریچه ورودی این غار در ارتفاعات کوههای منطقه واقع شده‌است و مسیر غار عموما شیب‌ دار و رو به پایین است که نهایتا با رسیدن به اعماق کوه، با چشمه‌ های یخ زده در کف زمین و استالاکتیت های اسفنجی غار مواجه می‌ شوید.

دهانه غار در ارتفاع ۲۵۰۰ متری از سطح دریا می باشد و ۳ متر عرض و ۸ متر طول دارد. در پشت دهانه، یک تالار سنگلاخی به ابعاد ۱۲ در ۱۸ متر و ارتفاع ۶ متر قرار دارد. در این تالار تخته سنگی بزرگ به ابعاد ۳ در ۵ متر وجود دارد که کف آن صیقلی و گود افتاده است.
گودی کف سنگ نشان می دهد که برای مدت های مدید، آبی بر روی آن جاری بوده و اثر بر جای مانده، حاصل تماس صدها هزار ساله جریان آب با تخته سنگ است. احتمالا نقطه شروع آب اسید دار به درز شکستگی اصلی زاینده غار، در سقف همین تالار بوده و آب حاصل از فرآیند آهک خوری، از اعماق غار خارج و در پایین دست غار وارد رودخانه آزادبر می شده است. شاید هم بخشی از آب رودخانه، صدها هزار سال قبل و پیش از آنکه بر اثر فرسایش، بستر آن در محل فعلی قرار گیرد، از روی همین تخته سنگ وارد غار شده و گودی روی سنگ را به وجود آورده است.


طول غار یخ مراد از ابتدا تا انتهای آن در هاله ای از ابهام است و گفته می شود به علت وجود حفره های متعدد در آن، کسی تا کنون به انتهای غار دست پیدا نکرده است.
علی جوانشاد، غار نورد و کاشف پیشکسوت باشگاه دماوند، در کتاب غار و غار نوردی، در مورد تاریخ شکل گیری این غار آورده است:
به علت وجود فسیلی از گونه نرم تنان دریایی مربوط به دوره سوم زمین شناسی به نام کاردتیا، بر روی سنگ بزرگی در نزدیکی دهانه اصلی، این نظریه که غار در حدود ۵۰ میلیون سال پیش در زیر دریا به وجود آمده از صحت بیشتری برخوردار است.
برای ورود به غار حتما هد لامپ و لباس گرم همراه داشته باشید. چرا که سرمای هوای غار معمولا به زیر صفر می رسد و البته این یکی از خصوصیات منحصر به فرد این غار نسبت به غارهای دیگر به حساب می آید.


در غارهای ایران، به دلیل وجود بخار آب و فقدان جریان هوای آزاد در ماه های سرد سال، دمای داخلی حداقل ۱۰ درجه از دمای بیرون غار بیشتر است، اما در غار یخ مراد، در ماه های سرد سال، دمای داخل غار از دمای بیرون کمتر است. دلیل این پدیده وجود منافذ فراوان بین فضای درون غار و فضای بیرون غار و ایجاد جریان هوا به علت اختلاف فشار بین دو فضا است. شاید جنس کانی هایی که منافذ در میان آن ها وجود دارند نیز در این پدیده موثر باشد. ارتفاع زیاد غار از سطح دریا نیز عاملی موثر در پایین بودن دمای غار است.
غار در تمامی ماه های سال قابل بازدید است اما بهترین زمان برای بازدید آن، ماه های اسفند و فروردین است. در این دو ماه آب های فرو رو ناشی از بارندگی، به صورت چکه وارد غار می شوند و چکیده ها و چکنده ها و ستون هایی بسیار زیبا و منحصر به فرد در سراسر غار به وجود می آورند. انعکاس و شکست نور به وسیله این پدیده یخی، منظره های بی نظیری را در غار به وجود می آورد که مانند آن ها در هیچ غاری از ایران وجود ندارد.
وجود یخ در بیشتر دالان ها و دیوار های این غار در بیشتر فصل سال، از شگفتی های این غار به حساب می آید. بنا بر آنچه گفته می شود، در گذشته احترام خاصی برای این غار قائل بودند چرا که اهالی منطقه بر این باور بودند هر کس از یخ های غار بخورد تا سال بعد به مراد خود می رسد و نام گذاری این نام به یخ مراد به همین علت بوده است. این غار و یخ هایش (به خصوص برای درمان ناباروری زنان) بسیار مورد توجه گذشتگان بوده است. موقع ورود به غار دخیل های کهنه ای در گوشه و کنار دیده می شود که گواه بر مقدس بودن این غار در باور دیرینیان است.


چکیده ها و چکنده ها در تمام مسیر غار به چشم می خورد و منظره بدیعی را به وجود آورده اند. منظره ای که می تواند ساعت ها شما را به ماندن داخل غار مجاب کند. ارتفاع و تعداد این چکیده ها و چکنده ها در اسفند و فروردین به بیشترین حالت خود می رسد و بعد از آن با گرم شدن تدریجی هوا، این یخ ها هم شروع به آب شدن می کنند تا سال بعد که با سرد شدن هوا، مجددا تشکیل شوند.

در هنگام عبور از میان چکیده ها و چکنده ها حتما هد لامپ همراه خود داشته باشید و مراقب باشید که با آن ها برخورد نکنید و باعث شکستن یا آسیب آن ها نشوید تا بازدید کنندگان بعدی هم بتوانند از آن ها لذت ببرند.