تاریخچه مسجد گوهرشاد:
در سال ۸۱۸ قمری، گوهرشاد دختر امیرغیاث الدین ترخان فرمان ساخت مسجدی را داد که در ضلع جنوبی حرم قرار گیرد. ساخت این بنا در سال ۸۲۱ ق به پایان رسید. بعد از آن، همسر گوهرشاد برای شرکت در بازگشایی آن از هرات به مشهد آمد و قندیلی به وزن ۳ هزار مثقال طلا به مسجد تقدیم کرد. گوهر شاد که از بانوان نامدار عصر تیموری بود در هرات به قتل رسید. از اینرو اسم این مسجد را گوهر شاد گذاشته اند.
به علت ظرافت و زیبایی کاشی کاری و خط و اسلوب معماری مسجد گوهرشاد، این مسجد از شاهکارهای معماری ایرانی در دوره تیموری؛ و به علت موقوفات بسیار و هم جواری با مرقد علی بن موسی الرضا از مهم ترین و شلوغ ترین مساجد ایران به شمار می رود، به طوریکه بعضی آنرا پُربازدیدترین مسجد در ایران می دانند.
نام گوهرشاد در دو جا با کاشی معرق نوشته شده است: یکی در قسمت بالای در نقره ای که به دارالسیاده میرود و دیگری بر کتیبه ایوان مقصوره که به خط زیبای شاهزاده بایسنقر می باشد. در قسمت وسط هم کتیبه ای به اسم محمد رضا امامی وجود دارد.
مسجد گوهرشاد
معماری مسجد گوهرشاد:
بنای محکم مسجد گوهرشاد به سبک کلاسیک و بصورت چهار ایوانی ساخته شده است. چهار ایوان آن در صحن مربعی مسجد قرار دارند و در فاصله بین این ایوان ها شبستان های وسیعی قرار گرفته است. مسجد گوهر شاد دو درب ورودی و خروجی دارد. ایوان هایی که در اضلاع مختلف مسجد قرار دارند بصورت قرینه ساخته شده اند. اما شما میتوانید در جای جای این مسجد، هنر ایرانی را تماشا کنید.
طاق های گنبدی، گلدسته هایی با سبک ایرانی و همچنين خطوطی بر زمینه گچی آن وجود دارد که زیبایی این بنا را چند برابر می کند. گلدسته های مسجد به سبک مقرنس بنا شده است، همچنین یکی از مهمترین هنرهای دوره تیموری یعنی معرق کاری را میتوانید در این مسجد مشاهده کنید، روی کاشی معرقی به رنگ زرد و با خط ثلث اسم بانی مسجد گوهرشاد، در قسمت ایوان شمالی مسجد ایوان دارالسیاده نوشته شده است.
